الگوهای ضد هژمونیک ایران، روسیه و چین در آسیای مرکزی

Authors
abstract

ایالات متحده آمریکا یکی از پویاترین و تاثیرگذارترین بازیگران منطقه آسیای مرکزی طی دو دهه گذشته به شمار می رود. در واقع الزامات «هژمونی» ایالات متحده آمریکا در جهان پس از جنگ سرد که از لحاظ معنی و مفهوم تفاوت های بنیادینی با مفاهیمی چون «استعمار» و «امپریالیسم» دارد، موجب شد آمریکا بر پایه سه اصل «اشاعه»، «گسترش» و «مداخله گرایی» در منطقه ای حضور یابد که هزاران کیلومتر دورتر از خاک آمریکا است. در این بین، وجود سه قدرت رقیب آمریکا یعنی جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین در مجاورت منطقه آسیای مرکزی و نحوه «تعامل و یا تقابل» این سه قدرت منطقه ای و جهانی با اهداف، سیاست ها و رویکردهای مختلف ایالات متحده آمریکا، بخش مهمی از روند «بازی بزرگ جدید» را شکل بخشیده است. شرایط پیش گفته، این پرسش را به وجود می آورد که ایران، روسیه و چین برای مقابله و یا کاهش تاثیرگذاری اهداف و برنامه های آمریکا در سطح منطقه آسیای مرکزی از چه رویکردهایی بهره جسته اند؟ آیا این رویکردها و به عبارتی واکنش ها، یکسان بوده و یا وضعیت های متفاوتی را تجربه نموده است؟ به منظور پاسخ به پرسش های یاد شده، این فرضیه مطرح می شود که «الگوهای رفتاری سه کشور ایران، روسیه و چین در قبال سیاست خارجی آمریکا در منطقه آسیای مرکزی، مطابق با مزیت های نسبی این سه بازیگر در  حوزه های جغرافیایی- ژئوپولیتیکی، سیاسی، دفاعی- امنیتی و فرهنگی- تمدنی منطقه آسیای مرکزی و نیز ماهیت روابط دو جانبه با ایالات متحده امریکا، روند یکسانی را تجربه نکرده و متفاوت بوده است». مقاله پیش رو با کاربست نظریه هژمونی (برتری خواهی) و با بهره گیری از مفاهیمی چون «ضد هژمونی»، «موازنه نرم» و «موازنه سخت»، در صدد آزمون این فرضیه و دست یابی به پاسخی منطقی، جامع و قانع کننده به پرسش های مقاله برآمده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رویکرد نئومرکانتیلیست روسیه و چین به انرژی آسیای مرکزی

کاربرد سیاست‌های نئومرکانتیلیست از سوی قدرت‌های بزرگ دال بر ناکارآمدی طرح‌های مرکانتیلیست استثماری قرن گذشته و ظهور عصر جدیدی از کشمکش و رقابت برای برقراری تعادل تجاری و حداکثرسازی منافع اقتصادی است. اولویت کنترل منابع انرژی آسیای مرکزی سیاست سلطه بر منابع هیدروکربن آنرا در کانون سیاست خارجی قدرت‌های منطقه‌ای روسیه و چین با هدف همگرایی و تثبیت جایگاه برتر نسبت به قدرت رقیب قرار داده است. خی...

full text

رویکرد نئومرکانتیلیست روسیه و چین به انرژی آسیای مرکزی

کاربرد سیاست های نئومرکانتیلیست از سوی قدرت های بزرگ دال بر ناکارآمدی طرح های مرکانتیلیست استثماری قرن گذشته و ظهور عصر جدیدی از کشمکش و رقابت برای برقراری تعادل تجاری و حداکثرسازی منافع اقتصادی است. اولویت کنترل منابع انرژی آسیای مرکزی سیاست سلطه بر منابع هیدروکربن آنرا در کانون سیاست خارجی قدرت های منطقه ای روسیه و چین با هدف همگرایی و تثبیت جایگاه برتر نسبت به قدرت رقیب قرار داده است. خیز بر...

full text

انگیزه‌های همکاری امنیتی ایران و روسیه در آسیای مرکزی

نوشتار حاضر در پی بررسی سیاست‌ امنیتی ایران و روسیه در منطقۀ آسیای مرکزی و انگیزه‌های همکاری دو کشور در این منطقه است. این نوشتار در پی پاسخ‌گویی به این پرسش اصلی است که مهم‌ترین عامل مؤثر بر همکاری ایران و روسیه در منطقۀ آسیای مرکزی در دورۀ پس از 11 سپتامبر 2001 چه بوده است؟ فرضیۀ نوشتار این است که تهدیدهای مشترک برآمده از سطح نظام بین‌الملل یا مرتبط با این سطح، مهم‌ترین انگیزۀ همکاری ایران و ...

full text

ﺗﺄثیر ابتکار کمربند-راه بر آینده شراکت چین و روسیه در آسیای مرکزی

چکیده طرح ابتکار کمربند-راه نقطه عطف شکل دهی به نظم اقتصادی جدید و مستقل از آمریکا در منطقه آسیای مرکزی به عنوان یکی از مناطق مورد توجه چین و روسیه برای شکل دهی به شراکت راهبردی میان دو کشور با هدف جلوگیری از گسترش نفوذ ایالات متحده آمریکا در این منطقه به شمار می رود . مقاله حاضر با روش کیفی با رویکرد تحلیلی-توصیفی و با روش کتابخانه ای گردآوری داده ها، پس از تبیین ط...

full text

مقایسه تحلیلی سیاست خارجی ایران و روسیه در آسیای مرکزی

موضوع روابط ایران و روسیه با آسیای مرکزی به‌صورت جداگانه موضوع پژوهش‌هایی قرار گرفته است. اما مقایسه سیاست خارجی دو کشور در این منطقه کمتر مورد توجه بوده است. در چنین شرایطی شناخت نقاط اشتراک و اختلاف سیاست خارجی دو کشور در منطقه و نیز به‌دست آوردن درکی درست از علت‌های این اشتراک‌ها و اختلاف‌ها دشوار است. در این پژوهش به موضوع روابط ایران و روسیه در آسیای مرکزی از زاویه دیگری نگریسته شده است. د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز

جلد ۲۰، شماره ۸۵، صفحات ۱۲۷-۱۵۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023